ارائه الگوی مفهومی سازگاری زناشویی مبتنی بر تبیین ابعاد هستی شناسی و ارزش شناسی در گفتگوهای تعاملی و درون شخصی زوجینِ متقاضی طلاق و زوجینِ برخوردار از سازگاری زناشویی و ارزیابی اثربخشی آن

هستی شناسی به نوع نگاه افراد به زندگی و پدیده های هستی گفته می شود و ارزش شناسی به اصول و ارزش هایی که فرد آنها را در زندگی مهم می پندارد اطلاق می شود. هر فرد رفتارهای خود را با دیدگاه هستی شناسی و ارزش شناسی که دارد توجیه می کند. فرهنگ و دین نقش زیادی در شکل گیری الگوهای هستی شناسی و ارزش شناسی افراد دارند. با توجه نقش هستی/ارزش شناسی در زندگی زناشویی زوجین و رفتار آنها در رابطه زناشویی، هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی مفهومی سازگاری زناشویی مبتنی بر تبیین ابعاد هستی شناسی و ارزش شناسی در گفتگوهای تعاملی و درون شخصیِ زوجینِ متقاضی طلاق و زوجینِ برخوردار از سازگاری زناشویی بود.هستی شناسی و ارزش شناسی به دو بعد کلی هستی شناسی واقع گرا (یا مدرنیسم) و هستی شناسی ایده آلیسم (یا پست مدرنیسم) تقسیم می شود که برای هر یک از این دو بعد نیز می توان تقسیم هایی در نظر گرفت. محور هستی/ارزش شناسی واقع گرا بر این اساس قرار دارد که واقعیتی در بیرون از ذهن انسان وجود دارد و آن واقعیت عینی، قابل مشاهده و اندازه گیری است. هستی/ارزش شناسی واقع گرا معتقد است خارج از تفسیرهایی که افراد مختلف از واقعیت دارند یک واقعیت خارجی مجزا وجود دارد. برای مثال، همسری که در هستی شناسی خود، زندگی را یک جریان پایدار و لذت بخش همراه با وجود سختی ها می بیند، بهتر می تواند با مشکلات زناشویی کنار بیاید. سوال پژوهش حاضر این بود که ابعاد هستی/ارزش شناسی زوجین برخوردار از سازگاری زناشویی و زوجین در آستانه طلاق چه تفاوتی با هم می کند و آیا می توان مداخله درمانی را بر اساس بررسی این تفاوت ها طراحی کرد؟این مطالعه از نوع پژوهش های ترکیبی کیفی-کمّی بود که البته وزن اصلی پژوهش به روش تحقیق کیفی داده شد. بخش کیفی، با استفاده از مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته در 14 زوج (14 زن و 14 شوهر) برخوردار از سازگاری زناشویی و 12 زوج متقاضی طلاق (12 زن و 12 شوهر) انجام گرفت. تحلیل داده های حال از مصاحبه ها هم با استفاده از شیوه کیفی نظریه زمینه ای انجام شد. در بخش کمی، با استفاده از طرح نیمه آزمایشی پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل به ارزیابی اثربخشی الگوهای مداخله ای طراحی شده بر مبنای آموزش های هستی شناسی و ارزش شناسی در افزایش رضایت زناشویی زنان مراجعه کننده به مرکز مشاوره پرداخته شد.نتایج پژوهش حاضر نشان داد که ابعاد هستی شناسی و ارزش شناسی در زوجین برخوردار از سازگاری زناشوی و زوجین متقاضی طلاق تفاوت بسیاری با یکدیگر دارند و در برخی از موارد کاملاً در نقطه مقابل همدیگر قرار دارند. نتایج تحلیل کوواریانس نیز نشان داد که الگوهای مداخله ای طراحی شده بر مبنای مقایسه ابعاد هستی شناسی و ارزش شناسی زوجین برخوردار از سازگاری زناشویی و زوجین متقاضی طلاق، بر افزایش رضایت زناشویی زنان شرکت کننده در پژوهش به طور معنی داری تأثیر گذار است.بر اساس یافته های پژوهش حاضر می توان نتیجه گیری کرد که داشتن برخی الگوهای خاص هستی شناسی و ارزش شناسی می تواند موجب افزایش تعارضات زناشویی و پایین آمدن کیفیت زناشویی شود، اما از طرفی دیگر، به علت اینکه برخلاف نظر عموم این الگوهای قابل تغییر هستند، می توان با آموزش الگوهای هستی شناسی و ارزش شناسی که با پیامدهای مثبت زناشویی همراه هستند، رضایت زناشویی زوجین را افزایش داد.